برنامه غذایی گیاهخواران برای بدنسازی ؛ ورزش بدنسازی معمولاً با مصرف گوشت، تخممرغ و لبنیات پرپروتئین شناخته میشود، اما در سالهای اخیر تعداد زیادی از ورزشکاران و بدنسازان گیاهخوار ثابت کردهاند که بدون مصرف محصولات حیوانی نیز میتوان به بدنی عضلانی، قوی و سالم دست یافت. تغذیه گیاهخواری در صورتی که بهدرستی برنامهریزی شود، میتواند تمام نیازهای بدنی برای رشد عضله، ریکاوری و عملکرد مطلوب را تأمین کند. در این مقاله از فروشگاه اینترنتی پویان اسپرت، به بررسی اصول تغذیهای، منابع پروتئینی و نمونهای از برنامه غذایی برای بدنسازان گیاهخوار میپردازیم.
برای ساخت عضله، بدن به ترکیبی از پروتئین کافی، کالری مناسب، چربیهای سالم و کربوهیدراتهای پیچیده نیاز دارد. صرفنظر از نوع رژیم، اصل پایه در بدنسازی این است که بدن باید مواد خام لازم برای ترمیم و رشد فیبرهای عضلانی را دریافت کند. تفاوت در رژیم گیاهخواری تنها در منبع این مواد مغذی است، نه در ماهیت نیاز بدن.
گیاهخواران معمولاً با سه چالش عمده مواجه هستند: دریافت پروتئین کافی، تأمین برخی ریزمغذیها و حفظ تعادل کالری. پروتئینهای گیاهی اغلب نسبت به پروتئینهای حیوانی تراکم کمتری دارند و ممکن است برخی از اسیدهای آمینه ضروری در آنها کمتر باشد. از طرفی ویتامین B12، آهن، زینک و امگا-3 نیز در رژیمهای گیاهخواری باید با دقت بیشتری مدیریت شوند. با این حال، با انتخاب درست مواد غذایی، این چالشها بهراحتی قابلحل هستند.
برای تأمین پروتئین کافی، ترکیب چند منبع گیاهی اهمیت زیادی دارد تا تمام اسیدهای آمینه ضروری در رژیم وجود داشته باشند. برخی از بهترین منابع پروتئینی گیاهی شامل موارد زیر هستند:
حبوبات مانند عدس، نخود و لوبیا که حدود 8 تا 10 گرم پروتئین در هر 100 گرم دارند.
سویا و محصولات آن مانند توفو و تمپه که از کاملترین پروتئینهای گیاهی محسوب میشوند.
کینوا که بر خلاف بیشتر غلات، تمام اسیدهای آمینه ضروری را داراست.
مغزها و دانهها مانند بادام، گردو، تخم کتان و دانه چیا که علاوه بر پروتئین، منبع چربیهای سالم نیز هستند.
پودرهای پروتئینی گیاهی مانند پروتئین نخود، برنج یا شاهدانه که برای افزایش راحت مصرف روزانه مناسباند.

کربوهیدراتها سوخت اصلی بدن در تمرینات شدید هستند. در رژیم گیاهخواری، مصرف کربوهیدرات پیچیده از منابعی مانند برنج قهوهای، جو دوسر، سیبزمینی شیرین و غلات سبوسدار اهمیت ویژهای دارد.
چربیهای سالم نیز باید حدود 25 تا 30 درصد از کل کالری دریافتی را تشکیل دهند. روغن زیتون، آووکادو، مغزها و دانهها بهترین منابع چربی در رژیم گیاهخواری هستند. این چربیها برای تولید هورمونها از جمله تستوسترون ضروریاند که در رشد عضله نقش کلیدی دارد.
گرچه میتوان تقریباً تمام نیازهای بدن را از غذاهای گیاهی تأمین کرد، اما برخی مکملها میتوانند روند پیشرفت را آسانتر کنند:
ویتامین B12 برای جلوگیری از کمخونی و حفظ عملکرد عصبی.
ویتامین D بهویژه در افرادی که کمتر در معرض نور خورشید هستند.
کراتین که به بهبود قدرت و افزایش حجم عضلات کمک میکند.
اسیدهای چرب امگا-3 از منابع گیاهی مانند روغن جلبک.
پودرهای پروتئینی برای تکمیل نیاز روزانه بدون مصرف زیاد غذا.

در این بخش، یک نمونه برنامه غذایی روزانه برای فردی با سطح فعالیت متوسط تا بالا ارائه شده است. این برنامه حدود 2500 کالری دارد و هدف آن حفظ توده عضلانی در کنار افزایش تدریجی قدرت است.
اسموتی شامل شیر بادام، یک موز، جو دوسر، کره بادامزمینی و پودر پروتئین نخود.
مجموعاً حدود 500 کالری با 25 گرم پروتئین.
یک مشت بادام و یک عدد سیب.
حدود 200 کالری با 6 گرم پروتئین.
برنج قهوهای با توفو کبابی و سبزیجات بخارپز مانند بروکلی و هویج.
حدود 700 کالری با 35 گرم پروتئین.
ساندویچ نان سبوسدار با کره بادامزمینی و موز برشخورده.
حدود 400 کالری با 15 گرم پروتئین.
سالاد بزرگ شامل عدس پخته، کینوا، خیار، گوجه، آووکادو و روغن زیتون.
حدود 600 کالری با 30 گرم پروتئین.
یک لیوان شیر سویا یا شیر جو دوسر با کمی مغز گردو.
حدود 200 کالری با 10 گرم پروتئین.
این برنامه تنها یک نمونه است و بسته به وزن، هدف (افزایش حجم یا چربیسوزی) و سطح فعالیت فرد باید تنظیم شود.
تنوع غذایی را حفظ کنید تا تمام اسیدهای آمینه و ریزمغذیها تأمین شوند.
وعدههای غذایی را بهصورت منظم در طول روز پخش کنید تا بدن همیشه سوخت و مواد مغذی کافی در اختیار داشته باشد.
مصرف آب کافی را فراموش نکنید؛ بهویژه هنگام تمرینات شدید.
از وعدههای غذایی نزدیک به تمرین برای تأمین انرژی و ریکاوری استفاده کنید.
خواب و استراحت کافی داشته باشید، زیرا رشد عضله در زمان استراحت اتفاق میافتد.
مقاله پیشنهادی---میان وعده قبل از تمرین - 5 میان وعده سالم برای قبل از تمرین
بدنسازی با رژیم گیاهخواری کاملاً امکانپذیر است، مشروط بر آنکه تغذیه بر پایه برنامه و آگاهی پیش برود. گیاهخواران باید توجه ویژهای به دریافت پروتئین و ریزمغذیها داشته باشند و با ترکیب هوشمندانه مواد غذایی، تمام نیازهای بدنی خود را تأمین کنند. با پایبندی به اصول تغذیه، تمرین منظم و استراحت کافی، بدن میتواند در مسیر رشد عضلانی و سلامتی به شکلی کاملاً طبیعی و پایدار پیشرفت کند.